Pierwsza pomoc to szereg czynności wykonywanych na miejscu zdarzenia zanim osobie poszkodowanej zostanie udzielona fachowa pomoc medyczna.

Obowiązek udzielania pierwszej pomocy zapisany został w art. 162 par. 1 Kodeksu Karnego, który brzmi następująco: "Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3".

1. NZK - nagłe zatrzymanie krążenia.

2. RKO - resuscytacja krążeniowo-oddechowa.

3. AED - autodefibrylator.

4. ICE (ang. in case of emergency, pol. w razie wypadku) - skrót informujący ratowników do kogo powinni zadzwonić w razie wypadku, występuje w dwóch formach - karty i kontaktu wpisywanego do kontaktów w telefonie.

5. SAMPLE - wyraz ułatwiający wykonanie wywiadu ratowniczego:

S - symptomy,

A - alergie,

M - medykamenty (leki),

P - przebyte choroby,

L - lunch (ostatni posiłek),

E - ewentualnie, co się stało?.

6. ABC - skrót ułatwiający przeprowadzenie czynności ratowniczych z osoba nieprzytomną:

A - airway (drogi oddechowe) - udrożnij drogi oddechowe,

B - breathing (oddychanie) - sprawdź, czy poszkodowany oddycha,

C - circulation (krążenie). 

źródło: http://www.torzym.pl/asp/_pdf.asp?typ=14&menu=174&strona=1&sub=113&subsub=125

Jakich informacji należy udzielić podczas rozmowy z dyspozytorem?

• miejsce zdarzenia,
• co się stało?,
• ilość poszkodowanych,
• stan poszkodowanych,
• swoje dane osobowe.

Łańcuch przeżycia to szereg czynności, które należy wykonać, aby zwiększyć szanse na przeżycie ludzi po nagłym zatrzymaniu krążenia.

źródło: http://www.iss.edu.pl/blog/pierwsza-pomoc/lancuch-przezycia-o-czym-mowi-i-dlaczego-jest-taki-wazny/

1. Sprawdź, czy poszkodowany reaguje.
2. Wołaj o pomoc.
3. Udrożnij drogi oddechowe.
4. Oceń oddech (wzrok, słuch, dotyk przez 10 sekund).
5. Oddech prawidłowy - ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej i zapewnij komfort termiczny. Wyjątek stanowią osoby u których podejrzewamy uraz kręgosłupa.
6. Wezwij pogotowie - 112 lub 999.
7. Kontroluj funkcje życiowe.

źródło: http://www.wolbrom.pl/Informator/Pierwsza-pomoc-w-nag-ych-wypadkach/Pozycja-bezpieczna

1. Sprawdź, czy poszkodowany reaguje.
2. Wołaj o pomoc.
3. Udrożnij drogi oddechowe.
4. Oceń oddech (wzrok, słuch, dotyk przez 10 sekund).
5. Poszkodowany nie oddycha. 
6. Wezwij pogotowie - 112 lub 999.
7.  Przeprowadź resuscytację krążeniowo-oddechową (30 uciśnięć klatki piersiowej i 2 sztuczne oddechy).
8. W przypadku dzieci resuscytację poprzedź 5 oddechami ratunkowymi.
9. Jeżeli jest taka możliwość użyj autodefibrylator (AED).
10. Wykonuj RKO do momentu: 

• przyjazdu karetki pogotowia, 
• odzyskania funkcji życiowych przez poszkodowanego,
• do momentu fizycznego wyczerpania ratownika.

źródło: https://www.autocentrum.pl/pierwsza-pomoc-na-drodze/resuscytacja-krazeniowo-oddechowa/

1. Ułóż poszkodowanego na plecach i unieś nogi (krew swobodnie będzie spływać).
2. Zapewnij dostęp świeżego powietrza (rozluźnij koszulę, krawat itp., otwórz okno).
3. Jeżeli poszkodowany poczuje się lepiej powinien jeszcze przez kilka minut leżeć i odpoczywać. Przeprowadź wywiad ratowniczy.
4. Pomóż poszkodowanemu stopniowo wstać.
5. Jeżeli poszkodowany nie odzyskał przytomności ułóż w pozycji bezpiecznej i wezwij pogotowie.

źródło: http://pl.altarta.com/01_28/pierwsza-pomoc-dla-omdlenia/

• bandaże dziane lub elastyczne,
• codofix,
• jałowe kompresy gazowe,
• plastry samoprzylepne,
• chusta trójkątna,
• maseczka do sztucznego oddychania,
• folia termiczna,
• jednorazowe rękawiczki,
• nożyczki,
• nóż do cięcia pasów bezpieczeństwa.

źródło: http://wyborcza.pl/TylkoZdrowie/7,137474,23528531,apteczka-pierwszej-pomocy.html

1. Przemyj ranę wodą.
2. Bezpośrednio na ranę nałóż jałową gazę, następnie opatrunek zamocuj bandażem lub codofixem (siatka opatrunkowa).
3. W przypadku mocnego krwawienia zastosuj opatrunek uciskowy (patrz rysunek 1).
4. Jeżeli w ranie znajduje się ciało obce pod żadnym pozorem nie wyciągaj go (patrz rysunek 2).
5. W przypadku krwawienia z nosa pochyl głowę poszkodowanego, uciśnij skrzydełka nosa oraz połóż zimny okład na kark (patrz rysunek 3).

źródło: https://zapytaj.onet.pl/Category/004,004/2,20363249,Uraz_tetniczy__pierwsza_pomoc.html

źródło: https://www.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/pl_nfpb=true&_pageLabel=P29200377271427449603288&html_tresc_root_id=350&html_tresc_id=300003236&html_klucz=350&html_klucz_spis=350

źródło: https://zdroweporadniki.pl/zdrowie/krwotok-z-nosa/

Źródło: http://silesiayoung.pl/wp-content/

1. Usuń poszkodowanego z zasięgu płomieni.
2. Ugaś palącą się odzież.
3. Zdejmij wszystkie ozdoby oraz odsłoń miejsce oparzenia (nigdy nie zrywaj odzieży, która wtopiła się w skórę).
4. Schładzaj oparzone miejsce chłodną wodą.
5. Na miejsce oparzenia nałóż hydrożel lub jałowy opatrunek.
6. W przypadku rozległych poparzeń okryj poszkodowanego folią termiczną i wezwij pogotowie.

Źródło: http://www.osp-zakliczyn.pl/wp-content/uploads/2014/09/zd9.jpg

1. Przenieś poszkodowanego do ciepłego pomieszczenia.
2. Odmrożone miejsca stopniowo ogrzej wodą lub ciepłem własnego ciała.
3. W przypadku poważnych odmrożeń wezwij karetkę pogotowia.

Źródło: myclinic.org 

1. Zabezpiecz poszkodowanego przed utratą ciepła.
2. Jeżeli ubranie jest mokre należy je zdjąć.
3. Podaj poszkodowanemu ciepły i słodki napój.
4. W przypadku zatrzymania krążenia podejmij RKO.
5. Wezwij kartkę pogotowia.

1. W przypadku złamań i zwichnięć należy zastosować regułę Potta, która mówi nam, że przy złamaniach należy unieruchomić złamaną kość i dwa sąsiadujące stawy, natomiast przy zwichnięciu należy unieruchomić staw i dwie łączące się w tym stawie kości.
2. W przypadku złamań kości kończyn górnych najlepiej założyć temblak wykonany z chusty trójkątnej.
3. W przypadku złamań w obrębie kończyn dolnych należy unieruchomić złamaną nogę np. przywiązując ją chustą trójkątną do zdrowej nogi.
4. W przypadku złamań otwartych w pierwszej kolejności należy zatamować krwotok.
5. Nigdy nie należy nastawiać złamanej kości! 

Źródło: https://www.epodreczniki.pl/reader/c/178002/v/latest/t/student-canon/m/iObim9HBVI

1. Zachęcaj poszkodowanego do kaszlu.
2. Jeżeli poszkodowany ma problem z aktywnym kaszlem, pochyl go do przodu.
3. Wykonaj 5 uderzeń dłonią pomiędzy łopatkami.
4. Jeżeli uderzenia nie przyniosły efektu zastosuj rękoczyn Heimlicha (5-krotne uciśnięcie nadbrzusza).
5. Sekwencję 5 uderzeń i 5 uciśnięć powtarzaj do skutku.
6. Jeżeli poszkodowany stracił przytomność, wezwij karetkę pogotowia i rozpocznij RKO.

źródło: http://zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/7,140284,19046113,pierwsza-pomoc-zakrztuszenie-to-musisz-wiedziec.html

1. Rozpoznaj objawy zawału serca (ból w klatce  piersiowej promieniujący do lewej ręki, nudności, bladość, duszność, poty, przyspieszenie bicia serca).
2. Wezwij karetkę pogotowia.
3. Ułóż chorego w pozycji półsiedzącej (patrz rysunek).
4. Zapewnij dopływ świeżego powietrza (otwórz okno, rozluźnij krawat itp.).
5. Jeżeli jest taka możliwość zmierz ciśnienie. 
6. Chory na własne życzenie może przyjąć leki, które posiada np. nitroglicerynę.
7. W razie konieczności rozpocznij RKO.

źródło: http://www.iss.edu.pl/blog/pierwsza-pomoc/zawal-serca-pierwsza-pomoc/

1. Właściwie rozpoznaj objawy udaru mózgu (ból głowy, niedowład połowiczny, opadanie kącika ust, zaburzenia mowy i widzenia, zawroty głowy, zaburzenia świadomości).
2. Wezwij natychmiast karetkę pogotowia.
3. Ułóż chorego z tułowiem lekko uniesionym.
4. W razie utraty przytomności postępuj jak z każdą osobą nieprzytomną.
5. W razie konieczności podejmij RKO.

źródło: https://infomedic.pl/index.php/artykul?id=671

1. Wywołaj wymioty (za wyjątkiem zatrucia środkami żrącymi). Możesz w tym celu podać poszkodowanemu roztwór wody z solą.
2. Zabezpiecz substancję trującą.
3. W przypadku zatrucia gazami wynieś poszkodowanego z zagrożonego pomieszczenia, otwórz okna i przewietrz wszystkie pomieszczenia.  
4. Kontroluj funkcje życiowe i wezwij karetkę pogotowia.
5. W razie konieczności wykonaj RKO.

źródło: https://pl.depositphotos.com/157105382/stock-illustration-food-poisoning-symptoms-triggers-and.html

źródło: https://dobrykominiarz.warszawa.pl/reaguj-pore-objawy-zatrucia-tlenkiem-wegla/

źródło: https://www.dziennikwschodni.pl/lublin/jak-rozpoznac-metanol-sanepid-ostrzega-przed-smiercionosna-trucizna,n,1000161199.html

1. W przypadku podejrzenia, że poszkodowany został porażony prądem, w pierwszej kolejności znajdź główny bezpiecznik i go wyłącz.
2. W przypadku stwierdzonego stanu nieprzytomności postępuj zgodnie z procedurami dotyczącymi poszkodowanych nieprzytomnych.
3. Poszkodowanego przytomnego ułóż na wznak, z nogami lekko ugiętymi w kolanach.
4. Opatrz rany po oparzeniach.
5. Wezwij karetkę pogotowia.

źródło: https://myloview.pl/plakat-porazenia-pradem-znak-ostrzegawczy-pradem-elektrycznym-ilustracji-nr-1FBE092

1. W razie ataku epilepsji przede wszystkim zabezpiecz głowę chorego przed uszkodzeniami (włóż ręce pod głowę, ale jej nie przytrzymuj).
2. Pamiętaj - nie wkładaj choremu nic do ust ani nie staraj się powstrzymywać ataku drgawek.
3. Po ataku ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej. Nie podawaj nic do picia.
4. W razie potrzeby wezwij pogotowie.

źródło: https://emermed.pl/padaczka__epilepsja__drgawki_-_pierwsza_pomoc

1. Jeżeli zauważyłeś, że ktoś tonie głośno wzywaj pomocy. 
2. Jeżeli jesteś na plaży strzeżonej powiadom ratownika.
3. Wezwij pogotowie.
4. Nigdy nie podpływaj bezpośrednio do tonącego. Należy podać tonącemu jakiś przedmiot np. wiosło, ręcznik, koło ratunkowe itp.
5. Jeżeli nastąpiło zatrzymanie krążenia u topielca należy wykonać 5 oddechów ratunkowych, a następnie, jeżeli oddech nie powrócił rozpocząć RKO.

źródło: http://www.epodreczniki.pl/reader/c/178002/v/latest/t/student-canon/m/iRNaU9DGiC

• usuń żądło,
• zastosuj zimne okłady zmniejszające obrzęk,
• jeżeli wystąpią oznaki reakcji alergicznej (wstrząsu anafilaktycznego) takie jak silny obrzęk i problemy z oddychaniem wezwij karetkę pogotowia.

• załóż na ranę opatrunek osłaniający,
• unieruchom kończynę,
• wezwij pogotowie,
• kontroluj funkcje życiowe i w razie potrzeby rozpocznij RKO.

1. Wstrząs to nagły stan zagrożenia życia. Przyczyną wstrząsu jest zaburzenie przepływu krwi przez organizm, co doprowadza do niedotlenienia i obumierania tkanek.
2. Wyróżniamy:

• wstrząs hipowolemiczny (krwotoczny) - dochodzi do niego w następstwie krwotoku,
• wstrząs kardiogenny - spowodowany przez niewydolność pracy serca,
• wstrząs anafilaktyczny - spowodowany gwałtowną reakcją alergiczną,
• wstrząs septyczny - spowodowany przez infekcję bakteryjną. 

1. Zatamuj krwotok.
2. Ułóż w pozycji przeciwwstrząsowej - z uniesionymi nogami (patrz rysunek).
3. Zapewnij komfort termiczny.
4. Wezwij karetkę pogotowia.
5. W razie konieczności przeprowadź RKO.

źródło: https://remiza.com.pl/pierwsza-pomoc-pozycje-ulozeniowe/

1. Zatrzymaj samochód pod kątem, skręć koła ku poboczu, włącz światła awaryjne.
2. Załóż kamizelkę odblaskową, ustaw trójkąt bezpieczeństwa oraz zabierz apteczkę.
3. Oceń miejsce zdarzenia pod kątem ewentualnych zagrożeń.
4. Jeżeli jest bezpiecznie podejdź do samochodu poszkodowanego, zaciągnij hamulec ręczny i wyciągnij kluczyki ze stacyjki.
5. Oceń stan poszkodowanego.
6. Wykonaj telefon alarmowy.
7. Jeżeli stan poszkodowanego na to pozwala pozostaw go w pozycji zastanej i czekaj na pomoc.
8. Ewakuuj poszkodowanego z samochodu w przypadku zagrożenia jego życia.
9. Do ewakuacji poszkodowanego wykorzystaj chwyt Rautek (patrz rysunek).
10. Jeżeli jest taka potrzeba przeprowadź RKO.

źródło: http://www.laskonline.pl/art1471980762,zabezpieczanie-miejsca-wypadku-drogowego

źródło: http://www.landcruiser.pl/czytelnia/testy-i-porady/67-pierwsza-pomoc/392-pierwsza-pomoc-ewakuacja-poszkodowanego